Aktif karbon filtresi, yüksek yüzey alanına sahip gözenekli karbon tanecikleri kullanarak sudaki organik kirleticileri, serbest kloru, tat ve koku yapan maddeleri adsorpsiyon yoluyla gideren bir arıtma ünitesidir.
Suyun karbon yatağından geçmesi sırasında; zararlı veya istenmeyen maddeler karbon yüzeyine tutunur, bu sayede suyun kimyasal ve fiziksel kalitesi artar. Bu işlem “adsorpsiyon” olarak adlandırılır.

Aktif karbon filtreler özellikle aşağıdaki maddelerin gideriminde etkilidir:

• Serbest klor ve kloramin

• Fenoller, benzen, toluen gibi organik uçucular (VOC)

• Pestisit ve tarımsal kimyasal kalıntılar

• Tat ve kokuya neden olan bileşikler

• Renk veren çözünmüş organik maddeler (özellikle tekstil atıklarında)

• Trihalometanlar (THM) gibi yan ürünler

Ancak çözünmüş inorganik iyonları (örneğin sodyum, nitrat, sertlik) gideremezler. Bu maddeler için iyon değişimi veya ters osmoz sistemleri gereklidir.

Endüstriyel ölçekte aktif karbon filtreler yaygın olarak şu alanlarda kullanılır:

• Ters osmoz öncesi klor giderimi

• Tekstil sanayinde boya ve renk giderimi

• Gıda ve içecek endüstrisinde tat/koku düzeltme

• İlaç ve kimya tesislerinde organik kirletici filtrasyonu

• İçme suyu üretim tesislerinde halk sağlığı korunumu

• Petrokimya tesislerinde VOC giderimi

Bu filtreler, proses kalitesini artırmakla kalmaz; aynı zamanda ileri arıtma ünitelerinin (örneğin RO membranlarının) korunmasına da yardımcı olur.

Karbon medyasının ömrü; kullanılan suyun debisine, kirlilik düzeyine, karbon tipi ve işletme koşullarına bağlı olarak değişir. Genel olarak:

• Endüstriyel uygulamalarda 8–18 ay arasında değişim önerilir.

• Klor gideriminde kullanılıyorsa, klor kırma kapasitesi dolduğunda etki azalır.

• Renk, tat, koku ve çözünmüş organik maddenin yeniden hissedilmesi, karbon doygunluğunun göstergesidir.

Daha hassas kontrol için giriş-çıkış parametrelerinin sürekli ölçümü ve basınç farkı takibi önerilir.

Ters yıkama, karbon yatağı üzerinde biriken askıda katı maddelerin (çamur, partikül vb.) temizlenmesini sağlar. Bu işlem:

• Filtre tıkanmasını önler

• Filtrasyon verimini artırır

• Basınç kaybını düşürür

• Medya ömrünü uzatır

Otomatik ters yıkama sistemleri, zamana veya basınç farkına göre programlanabilir. Özellikle yüksek debili endüstriyel sistemlerde kritik öneme sahiptir.

arbon türü, filtrasyon performansını doğrudan etkiler. Yaygın olarak kullanılan karbon tipleri:

• Hindistancevizi kabuğu kökenli karbon: Yüksek mikro gözenek oranı sayesinde klor ve düşük molekül ağırlıklı organikler için idealdir.

• Odun kökenli karbon: Lignin yapısı nedeniyle daha geniş gözeneklere sahiptir, renk ve koku gideriminde kullanılır.

• Taş kömürü kökenli karbon: Endüstriyel atıksu ve ağır kirleticiler için uygundur.

aquaDESTECH olarak, uygulama türüne ve su analizine göre karbon tipi seçimi mühendislerimizce yapılmaktadır.

Verimli ve güvenli bir aktif karbon sistemi şu bileşenleri içerir:

• Ön filtrasyon (kum filtresi, kartuş filtre)

• Otomatik ters yıkama vanaları

• pH ve ORP sensörleri

• PLC kontrol paneli

• Debimetre ve manometre

• Bypass hattı

• Çıkış suyu kalitesi izleme sensörleri

Tüm bu bileşenler sayesinde sistem stabil çalışır ve minimum operatör müdahalesiyle maksimum güvenlik sağlanır.

Standart bir ters osmoz sistemi, saha keşfi ve projelendirme tamamlandıktan sonra:

• İmalat süresi: 3-5 hafta

• Saha montajı ve devreye alma: 3-7 gün
  Toplamda 1-2 ay içinde sistem çalışır duruma getirilir.
  Sistemin teslim süresi kapasiteye göre değişiklik gösterebilir.

Aktif karbon filtreler genellikle RO sistemlerinden önce konumlandırılır. Bu sayede:

• RO membranlarını oksidatif klor hasarından korur

• Su içerisindeki organik kirlilik yükünü düşürerek membran tıkanmalarını azaltır

• Sistemin genel işletme ömrünü uzatır

Bu iki sistemin bir arada kullanılması, su arıtımında hem ekonomik hem de çevresel açıdan büyük avantajlar sağlar.

Bakım prosedürü oldukça basittir:

• Haftalık: Giriş/çıkış basınç farkı kontrolü

• Aylık: Ters yıkama döngüsü gözlemi ve debi ölçümü

• 3-6 Aylık: Giriş ve çıkış parametre analizi (özellikle klor, TOC, renk)

• Yıllık: Karbon medya durumu değerlendirmesi ve gerekirse değişimi

aquaDESTECH sistemlerinde otomatik izleme ve alarm fonksiyonlarıyla operatör müdahalesi en aza indirilir.